برای سالیان متوالی اینتل به دلیل غفلت و عقب ماندگی رقیب سنتی‌اش یعنی AMD، بازار پردازنده کامپیوترهای رومیزی و لپ‌تاپ را قبضه کرده است. اما با بیدار شدن AMD و ایجاد سیاست‌های جدید و عرضه پردازنده‌های قدرتمند رایزن ظاهراً قرار است این روند تغییر شگفت‌‌آوری کند. در این مقاله به این موضوع می‌پردازیم که آیا کماکان لپ‌تاپ‌های دارای پردازنده اینتلی بهتر هستند یا این باور قدیمی دیگر منسوخ شده است؟
بر کسی پوشیده نیست که دو سازنده و بازیگر اصلی صنعت پردازنده کامپیوترهای شخصی در دنیا دو ابرشرکت اینتل و AMD هستند. این دو رقیب دیرینه در سه دهه اخیر رقابت سخت و پرچالشی داشته‌اند که در نهایت این اتفاق به سود خریداران و کاربران تمام شده است. در زمینه پردازنده‌های موبایل معماری X86، در دو دهه اخیر اینتل به عنوان یک فرمانروا ظاهر شد و توانست حتی اعتماد اپل به عنوان یک سازنده بسیار وسواسی را به خود جلب کرده و IBM را کنار بزند.
عرضه پردازنده‌های موبایل سری Core Duo و به دنبال آن عرضه نسل اولیه پردازنده‌های Core iX در سه خانواده Core i3، Core i5 و Core i7 با در نظر گرفتن توان پردازشی بسیار ایده‌آل و همچنین امکان کنترل دقیق حرارت تولیدی آنها باعث شد بسیاری از سازندگان و برندهای تولید‌کننده لپ‌تاپ در دنیا روی به استفاده از پردازنده‌های اینتل بیاورند. در نهایت سهم AMD از این بازار تنها لپ‌تاپ‌های ارزان و رده‌پایین بود که چیزی حدود پنج الی هفت درصد سهم بازار را تشکیل می‌داد.
اما اکنون در ابتدای دهه میلادی جدید و چند ماه پیش در نمایشگاه CES 2020 شاهد تولد نسل جدیدی از پردازنده‌های مبتنی بر معماری X86 از سوی AMD بودیم. نسل سوم پردازنده‌های موبایل رایزن AMD یعنی سری 4000 بلافاصله پس از معرفی نگاه علاقه‌مندان سخت‌افزار و تولیدکنندگان را به خود معطوف کرد.
یکی از بازیگران بزرگ دنیای فناوری، شرکت هواوی است که چند وقتی است اولترابوک‌های خود به نام MateBook را تولید و عرضه می‌کند. سری MateBook D هواوی در دو سایز 14 و 15 اینچ از پردازنده‌های موبایل رایزن استفاده می‌کنند و بزودی نسل جدید آنها با پردازنده‌های نسل سوم رایزن موبایل نیز عرضه می‌شود.
اما نسل سوم پردازنده‌های موبایل رایزن چه چیزی دارد که اینتل را به چالش کشیده است؟ آیا واقعاً زمان پایان فرمانروایی اینتل بر بازار پردازنده‌های موبایل X86 فرا رسیده است؟ آیا AMD به قدر کافی خوب و پرتوان است تا قید لپ‌تاپ‌های با پردازنده اینتل را به سادگی بزنیم؟
در این مقاله قصد داریم ضمن بررسی نسل سوم رایزن موبایل و بنچمارک‌های اولترابوک سری MateBook D هواوی، به این سوال قدیمی پاسخ دهیم که آیا هنوز AMD پشت سر اینتل قرار می‌گیرد یا تحول بزرگی رخ داده است؟ هنوز هم باید بگوییم پردازنده‌های AMD برای استفاده در لپ‌تاپ‌ها گزینه‌ای نامناسب هستند یا می‌توانند حتی فراتر از پردازنده‌های مشابه اینتلی ظاهر شوند؟
همانطور که گفتیم نسل سوم یا سری 4000 پردازنده‌های رایزن موسوم به APU شرکت AMD چند ماهی است که معرفی شده است. هدف اصلی AMD از توسعه این نسل رقابت با سری Coffe Lake (نسل نهم) و به‌خصوص Ice Lake (نسل دهم) شرکت اینتل است.
پردازنده‌های سری رایزن 4000 کمپانی AMD همانند پردازنده‌های اینتل در چهار دسته Ryzen 3، Ryzen 5، Ryzen 7 و Ryzen 9 تقسیم‌بندی شده‌اند. واضح است که Ryzen 3 پردازنده‌های رده‌پایین و Ryzen 9 پردازنده‌های پرچمدار هستند که برای رقابت با بهترین‌های Core i7 و Core i9 اینتل تولید شده‌اند.
همچنین پردازنده‌های جدید رایزن در سه مدل با پسوند H، HS و U همراه شده‌اند که مدل‌های U به دلیل توان حرارتی 15 واتی بطور خاص برای اولترابوک‌ها طراحی شده‌اند. در جدول زیر بطور خلاصه برخی از پردازنده‌های جدید AMD رایزن 4000 را به همراه مشخصات آنها مشاهده می‌کنید:
| مقایسه | Ryzen 9 4900H | Ryzen 9 4900HS | Ryzen 7 4800H | Ryzen 7 4800HS | Ryzen 5 4600H | Ryzen 3 4300U |
|---|---|---|---|---|---|---|
| فناوری ساخت | 7nm | |||||
| نسل | Zen 2 | |||||
| توان حرارتی | 45W | 35W | 45W | 35W | 45W | 15W |
| هسته و رشته پردازشی | 8 و 16 | 8 و 16 | 8 و 16 | 8 و 16 | 6 و 12 | 4 و 4 |
| فرکانس پایه | 3.3GHz | 3.0GHz | 2.9GHz | 2.9GHz | 3.0GHz | 2.7GHz |
| فرکانس بیشینه (توربو) | 4.4GHz | 4.3GHz | 4.2GHz | 4.2GHz | 4.0GHz | 3.7GHz |
| کش L3 | 8MB | 4MB | ||||
| نوع حافظه | DDR4 3200 MHz, LPDDR4X 4266 MHz | |||||
| هسته گرافیکی | 512Cores | 512Cores | 448Cores | 448Cores | 384Cores | 320Cores |
| سرعت گرافیک | up to 1750 MHz | up to 1750 MHz | up to 1600 MHz | up to 1600 MHz | up to 1500 MHz | up to 1400 MHz |
در ادامه چند دلیل محکم آورده‌ایم که نشان می‌دهد تخت پادشاهی اینتل لرزان شده است و کم کم دوران حکم‌فرمایی AMD در دنیای لپ‌تاپ‌ها با پردازنده‌های رایزن سری 4000 آغاز می‌شود.
دلیل اول: فناوری ساخت نوین و پیشرفته‌تر AMD
کافیست نگاهی به مشخصات پردازنده‌های دو کمپانی بیندازید. اینتل کماکان از لیتوگرافی 14 نانومتری استفاده می‌کند و از نسل پنجم پردازنده‌هایش یعنی Broadwell تا اکنون که نسل دهم است آن را تغییر نداده است. اما پردازنده‌های رایزن سری 4000 جهش قابل توجهی نسبت به نسل قبلی خود که 12 نانومتری بودند خواهند داشت.
نسل جدید پردازنده‌های AMD دارای لیتوگرافی 7 نانومتری هستند و به همین دلیل به خوبی سازندگان را ترغیب می‌کنند تا از این پردازنده‌ها در لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای قابل حمل استفاده کنند. چرا؟ دلیل خیلی ساده است، لیتوگرافی 7 نانومتری به سازنده چیپ این اجازه را می‌دهد تا به ازای هر وات توان بیشتری نسبت به پردازنده‌ای با لیتوگرافی 14 نانومتری برای محسبات ساده یا پیچیده تولید کنند. بدین صورت هم حرارت تولیدی پردازنده بهتر کنترل می‌شود و هم انرژی مصرفی پردازنده کاهش قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت.
این ویژگی پردازنده‌های رایزن سری 4000 آنها را ایده‌آل برای استفاده در اولترابوک‌ها و لپ‌تاپ‌های باریک که نیازمند شارژدهی بالا هستند خواهد کرد. از سویی بعید است که اینتل در این موقعیت فعلی باقی بماند و دست به اقدام متقابل خواهد زد. اما اکنون در سال 2020 در این زمینه برتری مطلق با پردازنده‌های جدید AMD خواهد بود.
دلیل دوم: عملکرد بهتر نسبت به پردازنده مشابه اینتل
هنوز زود است که قضاوت دقیقی در این زمینه داشته باشیم؛ زیرا لپ‌تاپ‌های دارای پردازنده‌های رایزن 4000 هنوز بطور کامل در بازار مستقر نشده‌اند و دسترسی به آنها در بازار ایران سخت است. اما بر اساس ادعای AMD در بنچمارک‌های صورت گرفته بین پردازنده Ryzen 7 4800H با پردازنده اینتل Core i7-9750H که هر دو با کارت گرافیک RTX2060 انویدیا بسته شده‌اند، برتری بصورت محسوس با پردازنده رایزن است.
پردازنده Ryzen 7 4800H به لطف 8 هسته قدرتمند و شانزده Thread نسبت به Core i7 9750H با 6 هسته و دوازده Thread عملکرد بسیار بهتری نشان داده است.
در زمینه اجرای بازی‌ها نیز Ryzen 7 4800H عملکرد روان‌تر و فریم‌ریت بالاتری در رزولوشن 1080p از خود نشان داده است.
همچنین نسل سوم رایزن موبایل تا 2 برابر در زمینه توان تولیدی نسبت به وات مصرفی عملکرد بهتری نسبت به نسل قبل خود دارد. بخش زیادی از این بازدهی دوبرابری به لطف لیتوگرافی 7 نانومتری این پردازنده بدست آمده است.
دلیل سوم: قیمت تمام‌شده
بر کسی پوشیده نیست که سود خالص و قیمت تمام شده برای سازندگان و بازیگران بزرگ حوزه کامپیوترهای شخصی قابل حمل و لپ‌تاپ‌ها مهم است. اگر بتوان همان قدرت پردازشی مورد نیاز و یا حتی بیشتر را بتوان با هزینه کمتری بدست آورد دیگر چه دلیلی دارد تا از پردازنده‌های مشابه اینتل استفاده شود؟
به عنوان یک سیاست دائمی طی یک دهه اخیر، AMD همواره سعی کرده است تا قیمت تمام شده محصولاتش را پایین نگه دارد تا بتواند سازندگان را به استفاده محصولاتش ترغیب کند. بدین ترتیب می‌توان انتظار داشت لپ‌تاپ‌های یکسان و مشابه با دو پردازنده متفاوت از برندهای اینتل و AMD قیمت‌های متفاوتی داشته باشند و به‌صرفه باشد که محصول دارای پردازنده رایزن را انتخاب کنید.
با تمام این توضیحات، انتظار می‌رود در میانه‌های سال 2020 میلادی، شاهد عرضه محصولات بیشتری نظیر MateBook Dهای جدید هواوی با پردازنده‌های رایزن سری 4000 باشیم. اتفاقی که می‌تواند یکه‌تازی اینتل را به چالش بکشد، هرچند در نهایت این کاربران و گیمرها خواهند بود که سود اصلی را می‌برند.
اولترابوک‌های سری MateBook D هواوی در دو سایز 14 و 15 اینچی تولید می‌شوند و از پردازنده‌های Ryzen 5 در نسل‌های اول، دوم و از این به بعد سوم در دسترس خواهند بود.
ما در شهرسخت‌افزار به محض ورود سری جدید MateBookهای هواوی با پردازنده‌های AMD آنها را مورد نقد و بررسی قرار خواهیم داد. با این توضیحات، بهتر است این باور قدیمی که پردازنده‌های AMD برای لپ‌تاپ‌ها گزینه‌ای نامناسب هستند را دور بریزیم. آنطور که از بنچمارک‌های اولیه رایزن 4000 مشخص است، عملکرد بسیار درخشان Ryzen 7 نسل سوم در مقایسه با قویترین پردازنده‌های Core i9 نسل Coffee Lake اینتل است.
در بنچمارک بالا Ryzen 7 4800H توانسته در Cinebench R15 امتیاز پردازنده 1854 را ثبت کند و در مقابل Core i7 9880H تنها توانسته امتیاز 1377 را بدست آورد.
به عنوان سخن آخر واضح و روشن است که AMD دیگر آن رقیب شکست خورده نیست و با ظهور محصولات رایزن موبایل نسل سوم باید به لپ‌تاپ‌ها و اولترابوک‌های مجهز به این پردازنده به عنوان یک گزینه بسیار جدی نگاه کرد.